Trong hàng trăm dưỡng chất đối với cơ thể con người thì Sắt là một vi chất không thể thiếu, đặc biệt với phụ nữ. Bởi Sắt tham gia thành phần cấu tạo nên huyết cầu tố (Hb), cần thiết cho việc vận chuyển oxy và cacbonic trong máu. Sắt còn là thành phần của một số enzyme như: cytochrome trong cơ chế sinh nhiệt và những loại enzyme của hệ thống miễn dịch…
Tóm tắt nội dung
Vì sao phụ nữ không thể thiếu Sắt?
Đối với tất cả chúng ta từ già, trẻ hay trung tuổi, nam hay nữ nếu thiếu sắt còn ảnh hưởng đến khả năng lao động, cứ thiếu 10% Hb đã giảm đi 10 đến 20% khả năng làm việc và đồng thời làm giảm khả năng nhận thức, ứng xử và làm giảm khả năng miễn dịch tăng nguy cơ mắc các bệnh khác.
Nhưng phụ nữ là đối tượng hay bị thiếu sắt hơn cả, bởi phụ nữ ở lứa tuổi sinh đẻ, lứa tuổi vị thành niên do đặc điểm sinh lý của phụ nữ phải mất sắt qua chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng và nhu cầu ở giai đoạn này thường cao hơn.
Khi thiếu máu ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và vẻ đẹp của người phụ nữ, một người phụ nữ không thể coi là đẹp khi nước da xanh xao, nhợt nhạt, ốm yếu. Hơn nữa, thiên chức làm mẹ cũng rất quan trọng nếu phụ nữ bị thiếu sắt dẫn đến cơ thể thiếu máu, sẽ gây ảnh hưởng đến em bé ngay từ trong thời kỳ bào thao, dẫn đến sảy thai, sinh non, suy dinh dưỡng bào thao hoặc thiếu máu từ trong bụng mẹ. Bà mẹ có thể bị băng huyết khi sinh con – đây là tai biến sản khoa vô cùng nguy hiểm. Chính vì vậy, thiếu máu do thiếu sắt ở phụ nữ ảnh hưởng ngay cả đến tính mạng của người phụ nữ khi sinh nở và còn ảnh hưởng đến thế hệ mai sau.
Nhận biết biểu hiện phụ nữ bị thiếu sắt như thế nào?
Vì sắt là thành phần rất quan trọng thao gia thành phần cấu tạo nên huyết cầu tố, nên biểu hiện của thiếu sắt là thiếu máu.
Các biểu hiện thường gặp là: da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt (biểu hiện rõ nhất là niêm mạc mắt và môi), móng tay chân trắng nhợt, có khi dễ gãy, hay chóng mặt, hoa mắt, ù tai, người mệt mỏi, đau đầu, hay ngủ gật (thiếu máu nên vận chuyển oxy lên não kém dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não)…
Bên cạnh đó, sắt còn tham gia hệ thống miễn dịch nên người thiếu sắt thường bị suy giảm hệ thống miễn dịch hay bị ốm đau: nhiễm khuẩn được hô hấp và hệ tiêu hóa, đồng thời còn có biểu hiện tóc khô cứng, dễ rụng, dễ gãy. Tuy nhiên, khi bị thiếu sắt nặng mới có biểu hiện trên, nhiều trường hợp đã có biểu hiện thiếu sắt nhưng chưa có biểu hiện thiếu máu. Vì vậy, các phát hiện sớm đó là làm xét nghiệm định lượng sắt trong huyết thanh hoặc tốt nhất là định lượng ferritin huyết thanh để biết sớm tình trạng thiếu sắt.
Thiếu sắt thường xảy ra khi lượng sắt hấp thụ từ bữa ăn hàng ngày không đáp ứng đủ nhu cầu. Có nhiều nguyên nhân gây thiếu sắt như: khẩu phần ăn không đủ sắt, hấp thụ sắt kém hoặc nhu cầu sắt tăng thường gặp trong thai nghén hoặc mất máu mạn tính, phụ nữ bị rong kinh, kinh nguyệt dài ngày, người bị viêm loét dạ dày hành tá tràng và viêm đại tràng mãn tính.
Nhiều trường hợp trong chế độ ăn có chất ức chế hấp thụ sắt như uống nhiều nước chè bởi trong nước chè có nhiều tanin gây ức chế hấp thụ sắt. Các trường hợp bị nhiễm giun sán cũng rất dễ bị thiếu sắt nhất là bị giun móc làm chảy máu mạn tính, đây là nguyên nhân gây thiếu mái do thiếu sắt thường gặp.
Như vậy, đối tượng cần bổ sung sắt là phụ nữ tuổi sinh sản và trẻ em, đặc biệt là phụ nữ trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Khi có thai phụ nữ nên uống viên sắt khi biết mình có thai cho đến sau khi sinh 1 tháng, nếu ăn uống kém thì có thể tiếp tục uống trong thời gian cho con bú. Những người mắc bệnh mạn tính: viêm loét dạ dày hành tá tràng, viêm đại tràng mạn, người ăn uống kém, có biểu hiện thiếu máu do thiếu sắt cần bổ sung viên sắt ngay.
Cách bổ sung Sắt tốt nhất cho sức khỏe phụ nữ
Cách tốt nhất để dự phòng thiếu sắt cũng như thiếu các vi chất dinh dưỡng khác là dùng chế độ dinh dưỡng. Nên chọn những thực phẩm giàu chất sắt trong bữa ăn hàng ngày. Sắt có trong 2 nguồn gốc: động vật và thực vật, sắt có nguồn gốc từ động vật thì tốt hơn bởi khả năng hấp thụ cao hơn.
* Đọc thêm:Bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai đúng cách.
Thức ăn động vật chứa nhiều sắt bao gồm: gan các loại động vật (lợn, gà, vịt, bò, trâu…) và các phụ tạng khác như: tim, bầu dục, đặc biệt tiết hàm lượng sắt rất cao, bên cạnh các loại thịt gà, bò, lợn cũng chứa nhiều sắt, lòng đỏ trứng và những loại hải thủy sản cũng chứa nhiều sắt. Sắt có trong các loại thực phẩm này thường có giá trị sinh học cao và khả năng hấp thụ tốt hơn. Trong các thức ăn có nguồn gốc thực vật thì sắt có nhiều trong các loại rau xanh thẫm, đậu đỗ, rau muống, mồng tơi, rau đay….cũng chứa nhiều sắt.
Bên cạnh đó, có nhiều thực phẩm được tăng cường sắt như: nước mắm có bổ sung sắt, bánh qui và bột sinh dưỡng cho trẻ em và cả viên uống sắt bổ máu.
Tuy nhiên, để chọn được sản phẩm viên uống bổ sung sắt hiệu quả cần phải chú ý thành phần trong đó phải đủ và đúng liều lượng: gồm có sắt dạng hữu cơ giúp cơ thể hấp thụ tối đa, kết hợp với acid folic, Vitamin B12, Kẽm, và đặc biệt là có thêm thành phần Dầu mè đen giúp nhuận tràng, giảm táo bón, không lo tác dụng phụ khi bổ sung sắt. Muốn sắt hấp thụ được tốt cần bổ sung Vitamin C trong khẩu phần ăn, một yếu tố quan trọng góp phần tăng cường hấp thụ sắt, không nên uống nước chè sau bữa ăn vì trong chè có tanin và polyphenol sẽ ức chế hấp thụ sắt.
